Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Żytnie utworzony został w 1990 roku. Obejmuje swoim działaniem teren Gminy Żytno, która jest gminą rolniczą. Zadania realizowane w tut. ośrodku określa ustawa o pomocy społecznej z dnia 29 listopada 1990 roku. 

Prawo do świadczeń z pomocy społecznej przysługuje: 
-  osobom posiadającym obywatelstwo polskie, mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,  
- cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, posiadającym zezwolenie na osiedlenie się, zgodę na pobyt tolerowany lub status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej,  
- obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którzy uzyskali zezwolenie na pobyt. 

Osoba lub rodzina, ubiegająca się o pomoc społeczną, może zgłosić się do ośrodka pomocy społecznej w miejscu zamieszkania (ośrodki znajdują się w każdej gminie). Decyzje o przyznaniu lub odmowie przyznania pomocy wymagają uprzednio przeprowadzenia przez pracownika socjalnego rodzinnego wywiadu środowiskowego. Decyzje w sprawach świadczeń pomocy społecznej wydawane są w formie pisemnej. Od każdej decyzji służy prawo odwołania.

Prawo do świadczeń przysługuje osobom i rodzinom, których posiadane dochody nie przekraczają kryteriów dochodowych ustalonych w oparciu o próg interwencji socjalnej. Od dnia 1 października 2006 r.  dla osoby samotnie gospodarującej jest nim dochód nie przekraczający kwoty 477 zł, natomiast dla osoby w rodzinie – kwota 351 zł. 
Świadczenia z pomocy społecznej są udzielane na wniosek  osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego  lub innej osoby za zgoda osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego.
Pomoc społeczna może być udzielana także z urzędu / art.102 u.o.p.s./.
Świadczenia są udzielane na podstawie pisemnej decyzji , po uprzednim przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego przez pracownika socjalnego. Od każdej decyzji przysługuje odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. 

Pomoc społeczna polega w szczególności na: 
- przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń,  
- pracy socjalnej,  
- prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej,  
- analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej,  
- rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy. 

Główne cele pomocy społecznej:
- wsparcie osób i rodzin w przezwyciężeniu trudnej sytuacji życiowej, doprowadzenie - w miarę możliwości - do ich życiowego usamodzielniania i umożliwienie im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka,  
- zapewnienie dochodu na poziomie interwencji socjalnej – dla osób nie posiadających dochodu lub o niskich dochodach, w wieku poprodukcyjnym i osobom niepełnosprawnym,  
- zapewnienie dochodu do wysokości poziomu interwencji socjalnej osobom i rodzinom o niskich dochodach, które wymagają okresowego wsparcia,  
- zapewnienie profesjonalnej pomocy rodzinom dotkniętym skutkami patologii społecznej, w tym przemocą w rodzinie, 
- integracja ze środowiskiem osób wykluczonych społecznie,  
- stworzenie sieci usług socjalnych adekwatnych do potrzeb w tym zakresie.

Pomocy społecznej udziela się z powodu (art. 7 ustawy o pomocy społecznej):
- ubóstwa, 
- sieroctwa, 
- bezdomności, 
- bezrobocia, 
- niepełnosprawności, 
- długotrwałej lub ciężkiej choroby, 
- przemocy w rodzinie, 
- potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności, 
- bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych, 
- braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze, 
- trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy, 
- trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, 
- alkoholizmu lub narkomanii, 
- zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej, 
- klęski żywiołowej lub ekologicznej. 

Prawo do świadczeń pieniężnych  przysługuje osobom i rodzinom, których posiadane dochody nie przekraczają kryteriów dochodowych ustalonych w oparciu o próg interwencji socjalnej, przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednej z w/ w okoliczności. 

W systemie pomocy społecznej przez rodzinę rozumie się osoby spokrewnione i niespokrewnione, pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące. 

Od dnia 1 października 2006 r. kryterium dochodowym dla osoby samotnie gospodarującej jest dochód nie przekraczający kwoty 477 zł, natomiast dla osoby w rodzinie – kwota 351 zł , przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej  jednej z okoliczności wymienionych w artykule 7 ustawy o pomocy społecznej. Rada gminy, w drodze uchwały, może podwyższyć kwoty uprawniające do zasiłków okresowego i celowego. W Gminie Żytno nie są stosowane podwyższone kwoty  kryteriów  dochodowych.

Osobie odbywającej karę pozbawienia wolności nie przysługuje prawo do świadczeń z pomocy społecznej. Osobie tymczasowo aresztowanej zawiesza się prawo do świadczeń z pomocy społecznej. Za okres tymczasowego aresztowania nie udziela się świadczeń (art. 13 ustawy o pomocy społecznej).

Pomoc społeczna przewiduje następujące świadczenia pieniężne realizowane na poziomie gminy: 
- zasiłek stały, 
- zasiłek okresowy, 
- zasiłek celowy, 
- specjalny zasiłek celowy, 
- zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie,